ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
Σε όλες τις συλλογές
των δημοτικών τραγουδιών στιχουργούνται τα βότανα. Τα συναντούμε στα κλέφτικα
τραγούδια και στα νανουρίσματα, που πολλά είναι αρχαιότατα βυζαντίνα, όπως και
στα μοιραλόγια, τα ερωτικά τραγούδια και τις παραλογές, μ' άλλα λόγια παντού.
Η παρουσία των
βοτάνων, δηλαδή των φυτών με φαρμακευτική χρήση, δεν συμβάλλει μόνο στη
μουσικότητα και τον νοηματικό πλούτο των δημοτικών τραγουδιών. Λέξεις σύνθετες
με πρώτο ή και δεύτερο συνθετικό κάποιο βότανο, όπως νεραντζοφιλημένη και
νεραντζομάγουλη, πικραπήγανος, τριανταφυλλοκυπάρισσος και μοσκολίβανο, δεν
αποτελούν μόνο καλολογικά στοιχεία. Δείχνουν τη διαχρονικότητα των βοτάνων,
αφού αποτελούν ένα κωδικοποιημένο σύστημα επικοινωνίας.
ΓΙΑ ΕΙΔΕΣΤΕ ΤΟΝ ΑΜΑΡΑΝΤΟ
Για ειδέστε τον αμάραντο σε τι βουνό φυτρώνει,
φυτρώνει μέσ' τα δύσβατα στις πέτρες στα λιθάρια,
τον τρων τα 'λάφια και ψοφούν τ' αγρίμια κι ημερεύουν
το τρων τα λάγια πρόβατα και λησμονούν τ' αρνιά τους
τον τρώνε και τα ήμερα και λησμονούν τη στρούγκα,
κι αν μ' έκανε τι μ' ήθελε κι αν μ' έχει τι με θέλει,
π' εγώ στα ξένα περπατώ, στα ξένα τρώ και πίνω.
φυτρώνει μέσ' τα δύσβατα στις πέτρες στα λιθάρια,
τον τρων τα 'λάφια και ψοφούν τ' αγρίμια κι ημερεύουν
το τρων τα λάγια πρόβατα και λησμονούν τ' αρνιά τους
τον τρώνε και τα ήμερα και λησμονούν τη στρούγκα,
κι αν μ' έκανε τι μ' ήθελε κι αν μ' έχει τι με θέλει,
π' εγώ στα ξένα περπατώ, στα ξένα τρώ και πίνω.
ΚΙΤΡΟΛΕΜΟΝΙΑ
Κιτρολεμονιά και μαντζουράνα μου
αρνήσου του δικούς σου, κι έλα αντάμα μου.
Πώς να τους το πω, πώς να τους αρνηθώ,
που 'μαι κοριτσάκι δώδεκα χρονώ;
Έχε γεια Πατέρα και μητέρα μου,
άντε στο καλό βρε θυγατέρα μου.
αρνήσου του δικούς σου, κι έλα αντάμα μου.
Πώς να τους το πω, πώς να τους αρνηθώ,
που 'μαι κοριτσάκι δώδεκα χρονώ;
Έχε γεια Πατέρα και μητέρα μου,
άντε στο καλό βρε θυγατέρα μου.
ΣΠΥΡΙ ΠΙΠΕΡΙ
Σπυρί πιπέρι έσπερνα
μεσ' στων κοριτσιών τα χείλη
διάσμος είν' και χαμομήλι.
Κι ανάρια ανάρια το σπερνα
για να μη δασύ φυτρώσει
και την κόρη βαλαντώσει.
Και κείνο δασύ φύτρωσε
κι έγινε δεντρί μεγάλο
που στον κόσμο δεν είν' άλλο,
κορίτσια το θερίζανε
και παιδιά το κουβαλούσαν
δεκαοχτώ σφυροκοπούσαν.
Μία παπαδιά τ' αλώνιζε
με μία τσίλικη φοράδα
διάσμος είν' και μαντζουράνα.
Κι ένας παπάς το φτυάριζε
μ' ένα ασημένιο φτυάρι
μεσ' στων κοριτσιών τα χείλη
διάσμος είν' και χαμομήλι.
Κι ανάρια ανάρια το σπερνα
για να μη δασύ φυτρώσει
και την κόρη βαλαντώσει.
Και κείνο δασύ φύτρωσε
κι έγινε δεντρί μεγάλο
που στον κόσμο δεν είν' άλλο,
κορίτσια το θερίζανε
και παιδιά το κουβαλούσαν
δεκαοχτώ σφυροκοπούσαν.
Μία παπαδιά τ' αλώνιζε
με μία τσίλικη φοράδα
διάσμος είν' και μαντζουράνα.
Κι ένας παπάς το φτυάριζε
μ' ένα ασημένιο φτυάρι
ΑΓΚΙΝΑΡΑ ΜΕ Τ’ ΑΓΚΑΘΙΑ
Αγκινάρα με τ' αγκάθια
και με τα λουλούδια τ' άσπρα
και με τα λουλούδια τ' άσπρα
αγκινάρα με τ' αγκάθια
και με τα λουλούδια τ' άσπρα
και με τα λουλούδια τ' άσπρα
αγκινάρα με τ' αγκάθια
Να σε δω να σε γνωρίσω
και να σε γλυκορωτήσω
και να σε γλυκορωτήσω
να σε δω να σε γνωρίσω
και να σε γλυκορωτήσω
και να σε γλυκορωτήσω
να σε δω να σε γνωρίσω
ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΘΑ ΓΙΝΩ
Μωρέ βασιλικός θα γίνω στο παραθύρι σου,
στο παραθύρι σου.
Κι ανύπαντρος θα μείνω για το χατίρι σου,
για το χατίρι σου.
Έβγα στο παραθύρι να δεις τι γίνεται,
να δεις τι γίνεται.
Το αίμα της καρδιάς μου για σένα χύνεται,
για σένα χύνεται.
Έβγα στο παραθύρι κρυφά απ’ τη μάνα σου,
κρυφά απ’ τη μάνα σου.
Και κάνε πως ποτίζεις τη μαντζουράνα σου,
τη μαντζουράνα σου.
Τούτο εδώ το καλοκαίρι θέλω να σε κάνω ταίρι.
στο παραθύρι σου.
Κι ανύπαντρος θα μείνω για το χατίρι σου,
για το χατίρι σου.
Έβγα στο παραθύρι να δεις τι γίνεται,
να δεις τι γίνεται.
Το αίμα της καρδιάς μου για σένα χύνεται,
για σένα χύνεται.
Έβγα στο παραθύρι κρυφά απ’ τη μάνα σου,
κρυφά απ’ τη μάνα σου.
Και κάνε πως ποτίζεις τη μαντζουράνα σου,
τη μαντζουράνα σου.
Τούτο εδώ το καλοκαίρι θέλω να σε κάνω ταίρι.
Το φεγγάρι κάνει βόλτα στης αγάπης μου την πόρτα,
το φεγγάρι κάνει κύκλο στης αγάπης μου τον κήπο.
το φεγγάρι κάνει κύκλο στης αγάπης μου τον κήπο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου